معرفی مدیریت زنجیره تأمین (معرفی، بازار کار و مهارت‌ها)

در این مقاله با گرایش مدیریت زنجیره تامین و لجستیک در رشته مهندسی صنایع آشنا خواهید شد و پس از اطلاع از این گرایش، بازار کار و مهارت‌های لازم برای موفقیت در آن می‌توانید در صورت علاقه‌مندی برای انتخاب این رشته تصمیم منطقی و درستی بگیرید.

تعریف لجستیک

لجستیک بخش اصلی مدیریت زنجیره تامین را تشکیل می‌دهد و در لغت به معنای مدت زمان برای یک فرایند انتقال و همچنین ورود و خروج مواد خواهد بود که اطلاعات و خدمات آن را مدیریت و نظارت نموده و و ناظر بر انتقال‌ها و جابجایی‌ها در این زنجیره خواهد بود. لجستیک شامل چندین نوع خواهد بود که در ادامه بیان گردیده است:

• لجستیک نظامی: در این نوع لجستیک، افراد نظامی بر چگونگی و زمان و نحوه انتقال و ورود خروج این منابع نظارت می‌کنند تا منابع به درستی به محل تعیین شده برسند و بهترین عملکرد در اقدامات نظامی صورت گیرد. از مثال‌های بارز در لجستیک نظامی می‌توان به نقش پررنگ آن در شکست بریتانیا و همچنین متحدین در جنگ‌های استقلال آمریکا و جنگ جهانی دوم اشاره نمود.
• لجستیک بیزنس:در این لجستیک تمرکز ویژه بر مشتری ‌مداری خواهد بود و به طور کلی بر نظارت بر فرآیند از زمان ثبت سفارش مشتری تا رساندن به موقع و درست محصول موردنظر، خواهد بود که بیشتر برای شرکت‌ها و سازمان‌ها مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
• لجستیک سبز: در این زمینه از لجستیک بیشتر بر چگونگی کاهش اثرات مخرب حمل و نقل و جابجایی‌ها تمرکز خواهد بود و راه حل‌هایی که کمتر بر محیط زیست اثر تخریبی داشته باشند را پیشنهاد می‌کند.

تعریف زنجیره تأمین

در تعریف کلی این زنجیره شامل مجموعه‌ای از سازمان‌ها و شرکت‌ها و همچنین فروشندگانی است که وظیفه آن‌ها تولید و عرضه مواد، محصول، خدمات و نیازها و اقلامی که تقاضای آن از سوی مردم وجود دارد خواهد بود. این مجموعه متشکل از تکنولوژی و منابع انسانی و دیگر اطلاعات و داده‌ها می‌گردد و با استفاده از این منابع در دسترس خدمات مورد نیاز مردم را عرضه می‌کنند.

در زنجیره تأمین دو حیطه مهم و اساسی وجود دارد:

• جریان مادی: مربوط به مسائل مالی کل پروسه تولید که شامل استفاده از منابع اولیه تا تولید نهایی خواهد بود.
• جریان اطلاعات: به منظور طرح و برنامه‌ریزی برای فرآیندهایی که روی محصول صورت می‌گیرد انجام خواهد شد و همچنین محصولات را در طبقات مختلف زنجیره تامین قرار می‌دهد.

بازار کار گرایش مدیریت زنجیره تامین و لجستیک

نرخ رشد شغلی برای این رشته، ۱۹ درصد، بین سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۳۳ خواهد بود که نرخ بالایی در مقایسه با دیگر گرایش‌های مهندسی صنایع به شمار می‌رود. در مقایسه با چشم انداز شغلی برای همه مشاغل که 4.0 درصد است، این رقم امیدوارکننده‌ای برای مدیران مشتاق زنجیره تامین خواهد بود. جدول زیر درآمد شغل‌های این گرایش در سال ۱۴۰۳ در کشورهای مختلف را نشان می‌دهد:

وضعیت اشتغال مدیریت زنجیره تامین در ایران

مدیریت زنجیره تامین، رشته‌ای با سرعت در حال رشد است و می‌تواند دستمزد و میزان دریافتی قابل توجهی را علاوه بر نوع شغل برای شما رقم بزند. این تنوع شغلی می‌تواند از یک کارمند در واحد خرید و فروش تا مدیر عملیات و تحلیلگر لجستیک را شامل شود. با توجه به رقابتی بودن بازار هدف، نیاز به مدیران و متخصصان زنجیره تامین و لجستیک افزایش یافته است. همچنین فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند با عنوان‌های شغلی زیر مشغول به کار گردند و راه حل‌های کاربردی و سودمند در همین زمینه را برای سازمان‌ها و نهادها طراحی و توزیع نمایند:

• کارشناس ارشد تامین (آهن و فولاد)
• کارشناس زنجیره تامین
• Platform Operational Excellence Manager
• کارشناس برنامه‌ریزی زنجیره تامین

مهارت های مورد نیاز برای ورود به بازار کار مدیریت  زنجیره تامین

دانشجویان و فارغ التحصیلان معمولا پس از اتمام دوران تحصیل خود و یا حتی در حین تحصیل، به فکر کسب درآمد از طریق یاد گرفتن مهارت در رشته‌ تحصیلی خود هستند و این موضوع مهم با یادگیری و ارتقای توانایی‌های تخصصی هدایت خواهد شد. در لجستیک و مدیریت زنجیره تامین علاقه‌مندان می‌توانند با ارتقای مهارت‌هایی که در ادامه بیان شده است قدم‌های بزرگی برای کسب درآمد بردارند:

• برنامه ریزی و پیش بینی
• تحلیل داده‌ها و اطلاعات
• توانایی حل مسئله
• آشنایی با نرم ‌افزارهای مدیریت زنجیره تأمین
• درک تکنولوژی‌های نوین و تأثیر آن‌ها بر زنجیره تأمین

بیشتر بخوانید: "پردرآمدترین گرایش مهندسی صنایع" 

یکی دیگر از مسیرهای کوتاه برای ورود به بازار کار و صنعت، شرکت در دوره‌های آموزشی مدیریت زنجیره تامین خواهد بود. دوره‌های تخصصی گروه آموزشی پارس پژوهان با رویکرد مدیریت تامین می‌تواند تاثیر عمیقی بر یادگیری شما در مدت زمان کوتاه داشته باشد. استفاده از اساتید مجرب نیز از نقاط قوت این دوره‌های آموزشی خواهد بود که در ادامه بهترین دوره‌های مدیریت زنجیره تامین و لجستیک برای شما بیان شده است:

• دوره مدیریت زنجیره تامین Supply chain management
• دوره برنامه‌ریزی تولید کاربردی (Production Planning)
• دوره مدیریت استراتژیک

کشورهای مورد پذیرش گرایش مدیریت زنجیره تامین

این حوزه به علت کاربردی بودن و کارآمد بودن، فرصت‌های زیادی برای استخدام در شرکت‌های مختلف در سراسر جهان را در اختیار دارد که در ادامه کشورهایی که از بهترین و بیشترین فرصت‌های شغلی برای این رشته برخوردار هستند بیان می‌گردد:

• سنگاپور
• استرالیا
• آلمان
• ایالات متحده آمریکا
• کانادا
• انگلستان
• هلند

بهترین دانشگاه‌ها و شرایط تحصیل برای مدیریت زنجیره تامین

اگر قصد تحصیل این گرایش را در خارج از کشور دارید دانشگاه‌هایی که در ادامه بیان می‌گردد می‌تواند برای شما بهترین گزینه باشد. برای ورود به این دانشگاه‌ها الزاماتی وجود دارد که برای هر دانشگاه متفاوت است اما به طور کلی با در نظر گرفتن یک شرایط متوسط، موارد الزامی به صورت زیر خواهد بود:

• مدرک بین المللی: 32 point
• سطح A :AAB  
• نمره :IELTS نمره کلی 6.5 و بدون نمره کمتر از 6 در هر جزء

لیست دانشگاه‌های معتبر در سراسر دنیا:

• کالج کسب و کار الاینس منچستر
• کالج مدیریت کرنفیلد
• دانشگاه شفیلد
• کالج کسب و کار دانشگاه ساسکس
• دانشگاه ناتینگهام
• دانشگاه کنت
• کالج کسب و کار ساوت‌همپتون
• کالج کسب و کار آستون
• دانشگاه متروپولیتن منچستردانشگاه مک ایوان
• کالج داگلاس
• کالج فنشو
• دانشگاه کرانفیلد
• دانشگاه رویال هالوود

البته در ایران نیز دانشگاه های معتبری  به عنوان برترین مراکز آموزشی مهندسی صنایع هم در پایتخت و هم در شهرهای بزرگ دیگر وجود دارد که دانشجویان با تحصیل در این دانشگاه ها می توانند تخصص های لازم برای ورود به بازارکار را کسب کنند. لذا پیشنهاد می کنیم مقاله "بهترین دانشگاه مهندسی صنایع در ایران" را نیز مطالعه کنید. 

جمع بندی

همانگونه که بیان گردید زنجیره تامین شامل تمامی اقدامات مرتبط با مبادله خدمات، از مرحله ماده اولیه تا ماده نهایی است و در این مقاله مدیریت زنجیره تامین و نقش آن در صنعت به وضوح بیان شد و به علت جدید بودن آن نسبت به بقیه‌ مشاغل زمینه رشد و پیشرفت و انواع موقعیت‌های شغلی برای آن فراهم گردیده است. مدیریت لجستیک نیز به عنوان قسمتی از مدیریت زنجیره تامین که اصل مفهوم آن بر مبنای بعد زمان و مکان است، شامل برنامه‌ریزی و هماهنگی، نظارت و کنترل بر کالا و یا اطلاعات به منظور ایجاد و کسب رضایت مصرف کننده خواهد بود.

 نویسنده: صالحه علی پور, کارشناس ارشد مهندسی پزشکی