با پیشرفت صنعت و تکنولوژی، دنیای علمی برای دستیابی به سیستم و روندهای بهبودیافته نیازمند متخصصهایی شد که ابعاد مختلف سازمان ها را بررسی کند و با تحلیل این ابعاد و خلق روش های نوین به کار آمدتر کردن سازمان ها کمک کند. همچنین تاثیر نیروی انسانی بر روی صنعت علمی جهان، موجب شد تا بررسی تاثیر گذاری مورد بحث قرار بگیرد و شرکت ها به دنبال این باشند تا با مطالعه بر روی منابع انسانی در کنار علوم فنی کیفیت را در سازمان خود ارتقا ببخشند. در این زمان بود که مهندسی صنایع و چهره های برتر مهندسی صنایع پا به عرصه گذاشتند. مهندس صنایع با بررسی جریان فرآیند یک سیستم و حذف مسیرهای بیهوده، همواره در بهبود بخشیدن صنعت تاثیرگذار بودند.
فهرست مطالب:
می شود گفت رشته مهندسی صنایع (Industrial engineering)، تنها رشته ای است که همزمان در علوم ریاضیات، فنی مهندسی و مدیریت منابع انسانی مهارت دارد و تلاش می کند تا با به کارگیری علوم ریاضیات در تجزیه تحلیل رفتارها و بررسی زمان انجام کاره و در نظر گرفتن علم فنی مهندسی برای بهبود بخشیدن به سیستم و دستگاه های تولیدی و مدیریت صحیح در ارتباط کارمندان و کارگران یک شرکت یا تاثیر رفتار آن ها در افزایش کیفیت و کمیت بر محصولات تولیدی آن بهینه سازی را در سازمان ها پیاده سازی بکند. اگر میخواهید بیشتر درباره این رشته بدانید، پیشنهاد میکنیم مقاله مهندسی صنایع چیست؟ را مطالعه کنید.
بازار کار مهندسی صنایع خیلی وسیع و متنوع است و در واقع اکثر حوزه های تکنولوژی به مهندسان صنایع برای توسعه و پیشرفت نیازمند هستند. در طول تاریخ هم چهره های موفق در جهان شناخته شده است که تاثیر زیادی بر پیشرفت دنیای صنعتی و مدیریتی داشته اند. در این مقاله به معرفی چهره های برتر مهندسی صنایع پرداخته ایم.
ویژگی برجسته مهندسین صنایع موفق
انتخاب حرفه یکی از مهمترین تصمیمات زندگی است که تأثیر عمیقی بر آینده فرد دارد. مهندسی صنایع با ارائه فرصتهای شغلی متنوع و امکان خوداشتغالی، گزینهای نسبتاً ایمن و جذاب محسوب میشود. این رشته برای افرادی مناسب است که توانایی حل مسئله، تفکر خلاق و مهارتهای مدیریتی دارند.
ویژگیها |
اهمیت در مهندسی صنایع |
روحیه کار تیمی |
مهم برای هماهنگی و ارتباط موثر در پروژهها و تیمهای چندنفره |
تفکر خلاقانه |
توانایی برای ابداع روشهای نوآورانه جهت بهبود فرآیندهای تولید و مدیریتی |
دیدگاه جامع |
توانایی درک فرآیندها و سیستمها از منظر کلی و تعامل بخشهای مختلف |
مهارتهای تحلیلی |
توانایی تحلیل دادهها و ارزیابی فرآیندها برای بهینهسازی |
علاقه به چالشها |
مناسب برای حل مسائل پیچیده و غیرمعمول که در تولید و بهبود سیستمها پیش میآید |
مهارتهای ارتباطی |
توانایی برقراری ارتباط مؤثر با تیمها، مدیریت و سایر بخشها برای اجرایی کردن طرحها |
مدیریت منابع |
مدیریت مؤثر منابع انسانی و فنی برای اطمینان از انجام به موقع پروژهها |
مهارت در ریاضیات و علوم |
تحلیل و حل مسائل پیچیده مهندسی و بهینهسازی فرآیندهای صنعتی با استفاده از اصول علمی |
معرفی افراد موفق در مهندسی صنایع
فردریک دبلیو تیلور
تیلور در 20 مارس 1856 در آمریکا متولد شد. در ابتدا در رشته مهندسی مکانیک وارد دانشگاه شد، ولی فعالیتهای خود را در حوزه مدیریت علمی ادامه داد. تیلور که از چهرههای برجسته مهندسی صنایع شناخته شده است، لقب «پدر مهندسی صنایع جهان» را به خود اختصاص داد. معروفیت او بیشتر به خاطر مطالعاتش در زمینه کار و زمان بوده است. او با تحلیل و اندازهگیری زمان هر فعالیت، حتی در حد صدم ثانیه، در تلاش بود که زمان فعالیتها را تا حد امکان کاهش دهد و روشهای نوینی برای این فعالیتها ارائه کند. اصول مدیریت علمی او که به «تیلوریسم» معروف است، به افزایش بهرهوری در سازمانها کمک شایانی کرد. همچنین، او معتقد بود هرچه ارتباط میان مدیران و کارگران بیشتر باشد تا از وظایف و انتظارات هم بیشتر آگاه باشند، کار با سرعت و کیفیت بیشتری به سرانجام میرسد، و وظیفه حفظ این همکاری و ارتباط همواره بر عهده مدیریت است.
هرچند که ایدهها و اصول او در ابتدا با مخالفتهای زیاد کارگران روبهرو شد، ولی به مرور و با بهکاربستن این اصول، اهمیت مدیریت علمی و چهرههای برتر در مهندسی صنایع آشکار شد.
لیلیان گیلبرت
لیلیان گیلبرت که در سال 1878 متولد شد، یکی از اولین زنانی بود که موفق به اخذ مدرک دکترا شد. او تحصیلات خود را ابتدا در زمینه روانشناسی آغاز کرد و مهندسی را با خواندن و نوشتن کتابها و مقالات گوناگون آموخت. او و همسرش فرانک، که به کمک هم پژوهشهای مهندسی را انجام میدادند، در تلاش بودند تا اصول تیلور را نقد کنند و به نحوی آن را بهبود ببخشند. در واقع، لیلیان گیلبرت معتقد بود که تیلور عوامل فردی را در اصول خود در نظر نمیگرفت و همچنین همیشه حل مشکلات فنی برای افزایش کارآیی یک سازمان مؤثر نیست. برای همین، راهکارها و اختراعات زیادی در راستای بهرهوری و در نظر گرفتن اصول فردی برای منابع انسانی در مهندسی ارائه کرد. لیلیان در سال 1921 عضو انجمن مهندسان صنعتی شد و در سال 1935 استاد مدیریت در دانشکده مهندسی پردو شد. او افتخارات زیادی را برای خود کسب کرد که یکی از آنها کسب مدال هوور بود که برای خدمات عمومی به عنوان مهندس صنایع اعطا میشد. این افتخارات موجب شد که یکی از سخنرانیهای او در آکادمی ملی مهندسی به عنوان ابزاری برای شناسایی مهندسان ماهر در آمریکا استفاده شود و حتی تمبر پستی به یادبودی از او منتشر شود.
لیلیان از چهرههای برتر مهندسی صنایع بود که برخی او را مادر مهندسی صنایع جهان میدانستند و بسیاری از افراد معتقد بودند که او و تفکراتش چندین سال جلوتر از تکنولوژی زمان خود عمل میکردند.
رسول حجی
دکتر رسول حجی از اولین دانشآموختگان مهندسی صنایع ایران بود که مدرک خود را در بروکلی آمریکا اخذ کرد و پس از آن در سال 1349 به ایران برگشت و به مدت 4 سال ریاست و معاونت دانشکده صنایع دانشگاه شریف را برعهده داشت. ایشان که ابتدا در رشته شیمی وارد شدند و سپس به دلیل امتیازات بالایی که از آن خود کرده بودند، توانستند بورسیه تحصیلی آمریکا را کسب کنند و همانجا با رشته مهندسی صنایع آشنا شدند و مدرک دکترای خود را در این رشته گرفتند. ایشان پژوهشهای زیادی را در مهندسی صنایع به ثمر رساندند که از آنها میتوان به کشف آور دوم صف و قانون توزیعی لیتل اشاره کرد. دستاوردهای ایشان در مهندسی صنایع آنقدر به پیشبرد این رشته کمک کرد که موجب شد پروفسور استیدهام، که یکی از اساتید مطرح بود، نام دکتر حجی را به عنوان یکی از بزرگترین توسعهدهندگان نظریه صف در مقاله خود بنویسد. بسیاری از چهرههای برتر مهندسی صنایع ایران از دانشآموختگان ایشان هستند. به همین دلیل است که از دکتر رسول حجی به عنوان پدر مهندسی صنایع ایران یاد میشود.
حمید محمدی
یکی دیگر از چهرههای برتر مهندسی صنایع حمید محمدی است. او فارغالتحصیل رشته مهندسی از دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی بود که به همراه برادر خود، پربازدیدترین فروشگاه خردهفروشی آنلاین در خاورمیانه را راهاندازی کرد. زمانی که مشکلی سر راه او قرار گرفت، به عنوان یک مهندس صنایع با ارائه راهحلی نوین و ارزیابی همهجانبه آن شیوهای کارآمد را پیشنهاد داد و با برادر خود دیجیکالا را تاسیس کرد تا خرید و فروش را برای مشتریان و فروشندگان تسهیل ببخشد. کارآفرینی او که همواره جز بزرگترین استارتآپهای فروش الکترونیکی ایران است، همواره در حال رشد و پیشرفت است.
چگونه مهندس صنایع موفق شویم؟
- حل مسئله
با توجه به نقش اصلی یک مهندس صنایع در بهینهسازی سیستمها و فرآیندها، داشتن توانایی طبیعی در حل مسئله یکی از مهمترین مهارتهای مورد نیاز برای این شغل است. این توانایی به مهندسان صنایع موفق امکان میدهد که مشکلات مختلف را شناسایی کنند، ماهیت و علل آنها را تحلیل کنند، راهحلهایی برای رفع آنها طراحی کرده و این راهحلها را اجرا کنند. این فرآیند به مجموعهای از مهارتهای فرعی مانند تفکر انتقادی و توانایی تمرکز نیاز دارد.
- ارتباطات
از آنجایی که اکثر فرآیندهای صنعتی شامل چندین کارگر و بخش مختلف هستند، مهندسان صنایع باید مهارتهای ارتباطی نوشتاری و گفتاری بسیار خوبی داشته باشند تا بتوانند برنامهها و رویههای خود را بهطور موفقیتآمیزی هماهنگ و اجرا کنند. انجام موفق این نقش مستلزم توانایی حفظ ارتباط با بخشهای مختلف بهصورت همزمان و متقاعد کردن کارکنان و مدیریت است که روشهایی که قصد اجرای آنها را دارند، میتوانند بهرهوری صنعتی را بهبود دهند. مدیریت صحیح روابط با تمامی افراد درگیر در فرآیندهای توسعه و تولید معمولاً منجر به افزایش بهرهوری میشود.
- برنامهریزی پروژه
مهارتهای برنامهریزی پروژه برای مهندسان صنایع ضروری است، زیرا آنها باید نیروی انسانی و ماشینآلات را به گونهای هماهنگ کنند که پروژهها در زمان مقرر و مطابق با استانداردها تکمیل شوند. هر پروژه به میزان بهینهای از نیروی کار و فناوری نیاز دارد، و مهندسان صنایع باید این مقدار را بدون استفاده بیشازحد یا کمتر از منابع شرکت تعیین کنند. این امر شامل زمانبندی کارکنان بر اساس تخصص و در دسترس بودن آنها و ایجاد برنامههای دقیق برای استفاده از ماشینآلات است. برای بهبود این مهارتها، دوره ام اس پی، دوره برنامه ریزی تولید کاربردی و دوره تربیت کارشناس کنترل پروژه میتوانند به مهندسان صنایع کمک کنند تا درک بهتری از نحوه مدیریت منابع و زمانبندی دقیق پروژهها داشته باشند.
- مدیریت کیفیت
با توجه به اینکه وظیفه اصلی مهندسان صنایع افزایش کارایی فرآیندها است، ابتدا باید بتوانند بخشهایی را که نیاز به بهبود دارند شناسایی کنند. این کار مستلزم مدیریت عملیات کنترل کیفیت و بررسی مداوم عناصر مختلف فرآیندهای توسعه و تولید است که مطابق با استانداردها نیستند. بهعنوان بخشی از فرآیند کنترل کیفیت، آنها همچنین باید روابط با تأمینکنندگان را مدیریت کرده و اطمینان حاصل کنند که تمامی مواد اولیه از استانداردهای کیفی مشخصی برخوردار هستند.
- تفکر انتقادی
مهندسان صنایع اغلب باید از منطق و استدلال برای شناسایی مزایا و معایب هر راهحل پیشنهادی استفاده کنند. مهارتهای تفکر انتقادی همچنین به آنها کمک میکند تا مشکلات پیچیده را حل کرده و روشهایی برای رفع یا کاهش آنها به کار گیرند که مقدار بهینهای از منابع شرکت را مصرف کند. با توجه به زمان و منابع محدودی که در اختیار دارند، آنها همچنین باید هنگام اولویتبندی یک اقدام نسبت به دیگری، بهصورت انتقادی فکر کنند.
- مدیریت
شغل یک مهندس صنایع شامل مدیریت نیروی انسانی و منابع است. آنها باید بهترین کارکنان را برای هر وظیفه شناسایی کنند، آنها را برای حفظ استانداردهای حرفهای بالا انگیزه دهند و کارشان را هدایت کنند. در مورد مدیریت منابع، آنها باید اطمینان حاصل کنند که تمامی تجهیزات، امکانات و مواد اولیه بهدرستی در دسترس بوده و به شکل مناسبی مورد استفاده قرار میگیرند.
نتیجهگیری
موفقیت در مهندسی صنایع نتیجه سالها تلاش، تحقیق و نوآوری است که توسط افرادی چون فردریک تیلور، لیلیان گیلبرت، رسول حجی و حمید محمدی به دست آمده است. این چهرههای برجسته نه تنها در زمینههای علمی و پژوهشی دستاوردهای بزرگی داشتهاند، بلکه با ابداع روشها و سیستمهای نوین در بهبود بهرهوری، تحولی عظیم در صنعت و مدیریت منابع انسانی ایجاد کردهاند. این افراد همواره الهامبخش نسلهای جدید مهندسان صنایع هستند و میتوانند الگوی مناسبی برای کارآفرینان و متخصصان جوان در این رشته باشند. اگر شما هم علاقهمند به گسترش دانش خود در مهندسی صنایع و تبدیل شدن به یکی از چهرههای موفق این حوزه هستید، پیشنهاد میکنیم از دورههای گروه آموزشی پارس پژوهان برای کسب مهارتهای تخصصی و آشنایی با روشهای نوین آموزشی استفاده کنید تا گامی مؤثر در مسیر موفقیت بردارید.
نویسندگان: فاطمه زهرا الهی، کارشناس دپارتمان مهندسی صنایع گروه آموزشی پارس پژوهان- لعیا نوغانچی صالح کارشناس مهندسی عمران