چهره های موفق ایرانی در مهندسی شیمی

مهندسی شیمی یکی از رشته‌هایی است که در کشور ما به دلیل وجود منابع طبیعی بسیار و همچنین تعدد گرایش طرفدار بسیار زیادی دارد. به همین منظور بسیاری از داوطلبان قبل از انتخاب رشته دانشگاهی همیشه به انتخاب این رشته فکر می‌کنند و آن را جزء گزینه های انتخابی خود قرار می دهند. یکی از دلایل انتخاب این رشته می‌تواند وجود چهره‌های موفق ایرانی در مهندسی شیمی باشد. چهره‌های موفقی که به كارشان عشق ورزیده و خود را وقف كارشان كرده‌اند. فردی ماندگار و موفق است كه با لذت هدفش را دنبال می‌كند و خستگی‌ناپذیر است.

در ادامه این مطلب قصد داریم چهره‌های موفق ایرانی در مهندسی شیمی را در معرفی کنیم و با آنها آشنا شویم. البته جهت آشنایی بیشتر با این رشته پیشنهاد می‌کنیم مقاله "مهندسی شیمی چیست؟" را نیز مطالعه کنید. 

چهره‌های موفق در مهندسی شیمی

دکتر مرتضی سهرابی

دکترمرتضی سهرابی درسال 1324در تهران به دنیا آمد و در اواخر سال 1393 پس از تحمل بیماری درگذشت. دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد را در دانشگاه تهران گذراندند و سپس برای ادامه تحصیل عازم انگلستان شدند. در سال 1973 میلادی با مدرک دکتری مهندسی شیمی به ایران بازگشتند و چندین سال‌ها در دانشگاه تهران، دانشگاه صنعت نفت اهواز  و دانشگاه صنعتی امیرکبیر به تدریس بسیاری از دروس تخصصی مهندسی شیمی مانند موازنه جرم و انرژی، ترمودینامیک 1 و 2، سینتیک و طراحی رآکتورهای شیمیایی پرداختند. سپس عضو هیئت علمی دانشکده مهدسی شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر شدند. برای اولین بار در سال 1372 عنوان استاد نمونه دانشگاه‌های ایران به ایشان اعطا شد و در سال 1380 به عنوان یکی از چهره‌های موفق ایرانی در مهندسی شیمی شناخته شدند و چهره ماندگار آن سال در این رشته اعلام شدند. سپس در سال 1381 نیز عنوان پژوهشگر برتر را کسب کردند.

از دکتر مرتضی سهرابی ترجمه‌های متعدد متون و کتاب های تخصصی رشته مهندسی شیمی به چاپ رسیده است که برای نخستین بار به فارسی ترجمه شدند. از جمله این کتاب‌ها می‌توان به ترجمه کتاب مهندسی واکنش‌های شیمیایی و کتاب عملیات انتقال جرم اشاره کرد. علاوه بر تالیف و ترجمه ده‌ها کتاب و چاپ و ارائه بیش از 200 مقاله در نشریات معتبر علمی داخلی و بین المللی، پرورش صدها دانشجوی برجسته توسط دکتر سهرابی، که برخی از آنها هم اکنون از چهره‌های موفق ایرانی در رشته مهندسی شیمی هستند، بسیار ارزشمند است.

دکتر طاهره کاغذچی

دکتر طاهره کاغذچی درسال 1325 در تهران متولد شد. او مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد مهندسی شیمی را به طور پیوسته در دانشکده فنی دانشگاه تهران سال گذراند و برای ادامه تحصیل در این رشته عازم انگلستان شد، درهمان سال‌ها  با دکتر مرتضی سهرابی ازدواج کردند  و سال ۱۳۵۱ با مدرک دکتری از دانشگاه برادفورد به ایران بازگشت. پس از بازگشت به ایران، به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گروه مهندسی شیمی شروع به تدریس کرد. وی همچنین به عنوان استاد مدعو در دانشگاه‌های تهران، باهنر کرمان، علم و صنعت تهران و صنعت نفت اهواز تدریس کرده است. علاوه بر تدریس، تحقیقات وپژوهش‌هایش را نیز به طور مستمر ادامه داده و تالیف آثار تخصصی مربوط به رشته مهندسی شیمی و ترجمه کتاب‌های عملیات انتقال جرم را در کارنامه خود دارد.

خانم دکتر طاهره کاغذچی افتخارات زیادی کسب کرد و یکی از زنان و چهره‌های موفق ایرانی در مهندسی شیمی هستند، او یکی از چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۱بود و به عنوان استاد نمونه کشور در سال۱۳۷۲ و بهترین مولف و مترجم زن در کشور در سال ۱۳۷۳شناخته شد. در سال ۱۳۹۷ هم به عنوان یکی از ۵۰ زن دانشمند تأثیرگذار آسیا انتخاب شد. انجمن آکادمی‌های علوم آسیا زندگینامه‌ی خانم دکتر کاغذچی را در کتابی به نام «داستان‌های الهام‌بخش زنان دانشمند آسیا» منتشر کرده است.

 از دیگر فعالیت‌های دکتر کاغذچی می‌توان به راه اندازی گروه صنایع غذایی دانشکده مهندسی شیمی در سال ۱۳۶۳، همکاری با مجلات علمی خارجی و داخلی، انتشار بیش از ۵۰ عنوان مقاله علمی از او در نشریات بین المللی، شرکت در کنفرانس های علمی و خارجی همراه با ارائه  مقاله و آشنایی نزدیک از وضعیت علمی کشورهای مختلف اشاره کرد.

پروفسور علی دانش

پروفسور علی دانش متولد سال 1327 بود. او رشته مهندسی نفت را در مقطع کارشناسی در دانشگاه صنعت نفت گذراند و در سال 1973 فارغ التحصیل دکتری مهندسی شیمی از دانشگاه یومیست انگلستان شد. از فعالیت های پروفسور علی دانش می‌توان به تدریس و تحقیق در انستیتوی نفت دانشگاه هریوت اسکاتلند، تدریس و تحقیق در دانشکده فنی دانشگاه تهران و دانشگاه‌های صنعت نفت اهواز، استنفورد کالیفرنیا و دانشگاه منچستر انگلستان  اشاره کرد. عمده زمینه­‌های فعالیت پژوهشی ایشان، مطالعه رفتار فازی سیالات مخزن و مطالعات خواص آن (PVT) بوده است، که نتیجه این تحقیقات و پژوهش ها کتاب PVT and Phase Behaviour of Petroleum Reservoir Fluids است این کتاب جزء کتاب های مرجع بسیار مهم دانشگاهی در زمینه سیالات مخزن به حساب می‌آید.

پروفسور دانش، مسئولیت پروژه‌های مختلف مشاوره‌ای و اجرایی را در بسیاری از شرکت‌های بزرگ ایرانی و بین المللی به عهده داشتند و در طی فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی خود ارتباط نزدیکی با مجمع مهندسین نفت SPE  داشتند.

 دکتر محمد خشنودی

دکتر محمد خشنودی در سال 1327 در بندرعباس بدنیا آمد. بعد از گذراندن دوران مدرسه در بندرعباس، مقطع کارشناسی را در دانشکده نفت آبادان گذراندند و پس از فارغ التحصیلی حدود دوسال در پالایشگاه گاز بیدبلند آغاجاری مشغول به کار و کسب تجربه شدند، سپس برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی شیمی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به امپریال کالج دانشگاه لندن رفتند. ایشان در سال 1357 به ایران بازگشتند و فعالیت خود را در دانشگاه سیستان بلوچستان آغاز کردند و به تدریس دروس تخصصی مهندسی شیمی از جمله انتقال حرارت، پدیده های انتقال، ترمودینامیک، سوخت و احتراق، محیط زیست ، تولید بخار پرداختند. دکتر خشنودی بیش از 45 پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری را سرپرستی و داوری کردند. همچنین مدیریت گروه مهندسی شیمی، ریاست دانشکده مهندسی شهید نیکبخت، و معاونت آموزشی دانشگاه را عهده دار بودند و با دانشگاه های صنعتی شریف، دانشگاه شهید باهنر کرمان و دانشگاه‌های فردوسی مشهد، صنعتی اصفهان و دانشگاه صنعت نفت همکاری پژوهشی و تحقیقاتی داشتند. همچنین با مجتمع مس سرچشمه و نیز شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان مشاور صنعتی همکاری نموده‌اند.

دکتر خشنودی، بیش از 65 مقاله فارسی و انگلیسی در مجلات و کنفرانس‌های داخلی و خارجی در زمینه‌های مختلف مهندسی شیمی ارائه نموده که مهمترین مقالاتشون در زمینه  احتراق است. ایشان تالیف و ترجمه چندین کتاب تخصصی مربوط به رشته مهندسی شیمی را نیز انجام دادند که کتاب شعله و احتراق که از نخستین کتاب‌های فارسی در زمینه احتراق می‌باشد درسال 1369 جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را دریافت کرد.

جمع بندی 

در این مقاله فقط توانستیم چندین نفر از هزاران نفر و چهره‌های موفق ایرانی در مهندسی شیمی را به شما معرفی کنیم که نقش مهمی را در آموزش مهندسی شیمی در ایران داشتند. تلاش‌‎های این چهره های ماندگار و موفق الهام‌بخش دانشجویان بی‌شماری است که امروز در رشته‌های علمی و مهندسی درس می‌خوانند.

نویسنده: فائزه کاظمی زاد، کارشناس دپارتمان مهندسی شیمی گروه آموزشی پارس پژوهان