کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک، گرفتن یا نگرفتن؟

اگر در رشته مهندسی مکانیک تحصیلی کردی قطعا یکی از سوالاتی که باهاش مواجه بودی درباره تحصیلات تکمیلی بوده. اینکه کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک بخونم یا نه؟ تا کجا بخونم؟ دکتری چطور؟ خصوصا رشته مهندسی مکانیک که بازار کار تقریبا خوبی (به نسبت رشته های دیگر مهندسی) برای فارغ التحصیلان این رشته دارد این سوال اساسی تر مطرح می شود. اینکه بعد از فراغت از لیسانس جذب بازار کار بشم یا همچنان ادامه بدم؟ چالش های هر کدام از این مسیرها به چه شکل است؟ و سوالاتی از این قبیل.

نکته قابل تامل و توجه اینکه در انتهای مقاله اگر منتظر هستی که نسخه واحدی پیچیده شده باشه و برای ابد استرس شما را در این زمینه کم کند زهی خیال باطل. نکاتی که در ادامه می آورم برداشت های شخصی بنده در طی این 12 سال کاری که در حوزه مهندسی مکانیک(آموزش، تحقیق و مشاوره) است و به صورت کلی می تواند کمک کننده باشد.

کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک!

درباره ادامه دادن دانشگاه بعد از کارشناسی با اطمینان بیشتری می توان گفت که به نظر با توجه به رقابت زیادی که در بازار کار وجود دارد، نسبت به 20 سال قبل داشتن مدرک کارشناسی ارشد از نداشتن آن بیشتر توصیه می شود. فارغ از اینکه در چه رشته و گرایشی ادامه تحصیل می دهید مدرک کارشناسی ارشد این روزها به مراتب موثرتر از مدرک کارشناسی است.

کمبودهای دوران کارشناسی مهندسی مکانیک

زمان تحصیل در دوران کارشناسی فرد معمولا(درصد قابل توجهی) تا سال سوم کم و بیش سر در گم هستند و تصویر ذهنی از آینده به منظور انتخاب شغل در زمینه مهندسی مکانیک ندارند. سالهای آخر مدت کمی دارند تا مسیر برای شان مشخص تر شود، علاقه شان را پیدا کنند و  گرایش شان را تعیین کنند. به نظر می بایست دوران کارشناسی ارشد به منظور عمیق تر شدن در حوزه مورد علاقه شان باشد تا بتوانند بهتر بازار کار را رصد کنند و در زمینه مورد علاقه شان ادامه دهند. جدای از نکات اشاره شده در کارشناسی کمتر فرد گزارش نویسی یاد می گیرد، کمتر به صورت جدی درگیر به ارائه کردن مسئله ای(presentation) می شود. این موارد بسیار در بازار کار از فرد خواسته شده و کارفرما انتظار دارد کارشناس ش بتواند گزارش عملکرد خود را به صورت قابل قبولی ارائه دهد، یا مثلا در جلسه پیشرفت پروژه بتواند در مقابل شرکت کارفرما از پیشرفت پروژه دفاع کند. به نظر این مهارت ها در مقطع کارشناسی ارشد جدی تر و حرفه ای تر دنبال شده و از این حیث هم کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک توصیه می شود.

کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک یا غیر!

شاید براتون جالب باشه بدونید که درصد قابل توجهی از افرادی که مدرک کارشناسی مهندسی مکانیک می گیرند در کارشناسی ارشد رشته MBA را انتخاب می کنند. جالب تر اینکه در گرایش های مختلف رشته MBA  بیشترین درصد ورودی از کارشناسی مهندسی مکانیک است. من خودم بعد از کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک ارشد مجدد مدرک کارشناسی ارشد MBA هم اخذ کردم. برای دوستانی که از فضای آکادمیک فنی در کارشناسی خسته شدند و قصد ادامه تحصیل در کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک را ندارند یکی از بهترین انتخاب ها می تواند رشته های حوزه مدیریت باشد. البته MBA بلافاصله بعد از کارشناسی کمتر توصیه می شود، توصیه بر این است که بعد دو سه سال تجربه محیط کار برای این رشته اقدام کنید. مدیریت و در کل رشته های علوم انسانی جنس شان با رشته های فنی مهندسی متفاوت هست و فردی که وارد این قبیل رشته ها می شود چنانچه چرایی ورود به آن را نداند و نیازش را برای خودش واضح و مشخص نکرده باشد به جواب قابل قبول و به درد بخوری هم نخواهد رسید.

دکتری مهندسی مکانیک بعد از کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک؟

درباره ادامه تحصیل پس از کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک کمی با تامل بیشتری باید تصمیم گرفت. در واقع اهمیتِ داشتن چرایی برای اخذ مدرک دکتری در هر رشته ای چندین برابر اهمیت چگونگی آن است. دوستانی که دنبال اخذ مدرک دکتری می روند در درجه اول می بایست دغدغه علمی داشته و برای شان مهم باشد که مرزهای علم را در انتهای رساله دکتری بتوانند جابجا کنند. در واقع فلسفه PHD جز این نیست و چنانچه فقط و فقط به منظور داشتن موقعیت شغلی بهتر و یا اینکه در فلان محفل آقا یا خانم دکتر صدایتان می کنند پا در مسیر فرساینده دکتری آن هم در رشته مهندسی مکانیک بگذارید، احتمال اینکه در ادامه مسیر کار برای تان سخت شود بسیار زیاد است و موارد زیادی از دوستان تجربه نیمه کاره گذاشتن دکتری را تجربه کرده اند.

در ایران اخذ مدرک دکتری با چالشهای بیشتری نسبت به ادامه تحصیل در خارج از کشور رو به رو است. در ایران دکتری شغل حساب نمی شود و فردی که دانشجوی دکتری است با این چالش رو به رو است. مشکل وقتی دو چندان می شود که استاد پروژه دانشجوی دکتری را ملزم به حضور در آزمایشگاه تحقیقاتی کند و رسما دانشجوی دکتری را از کار کردن منع کند. البته موارد بسیار هستند که دانشجوی دکتر هستند و کار هم می کنند یا موضوع تزشون دقیقا مشکلی در صنعت را حل می کند ثبت اختراع می کنند و حتی نتیجه کار را به تولید می رسانند و شرکت های مشاوره می زنند. همیشه و در هر زمینه ای استثناهایی پیدا می شود.

جمع بندی

در واقع اینکه نمی توان نسخه ای واحد برای همه پیچید دلیل آن این است که افراد با سلایق مختلف، علایق متفاوت، استعدادهای متنوع و شرایط گوناگون هستند و در نهایت فرد با توجه به تمام جوانب تصمیم بگیرد. امید آنکه فارغ از اینکه مدرک شما کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک است یا دکتری مکانیک همه عزیزان بتوانند در مسیری مناسب به رشد و توسعه فردی خود پرداخته و برای کشورمان مفید و موثر واقع شوند.

نویسنده: مهندس حمیدرضا سمیع پور، مدیریت گروه آموزشی پارس پژوهان