معرفی برترین دانشگاه های مهندسی هوافضا

مهندسی هوافضا (Aerospace Engineering)، یکی از رشته های فنی و مهندسی است که به دلیل توسعه فناوری های جدید و رشد سریعی که در ارائه پدیده های نو دارد، در سراسر جهان بعنوان یکی از علوم با سطح فناوری بالا (HighTech) محسوب میشود. این رشته در یک تعریف ساده به تحقیق، طراحی و ساخت وسایل پرنده هوایی و فضایی، از هواپیما، هلی کوپتر، موشک، پهپاد گرفته تا بالن، فضاپیما، ماهواره، ایستگاه فضایی و .... می پردازد. مهندسی هوافضا از 5 گرایش اصلی آیرودینامیک، سازه های هوایی، جلوبرندگی، دینامیک پرواز و کنترل و مهندسی فضایی، تشکیل شده است. هوافضا، مانند هر رشته دیگری در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه های زیادی در سراسر دنیا ارائه می شود و دانشگاه های متفاوت تلاش کرده اند با تحقیق و توسعه گامی در پیشبرد این حوزه از دنیای مهندسی بردارند. در این نوشتار سعی شده است به بررسی برترین دانشگاه های مهندسی هوافضا در ایران و جهان پرداخته شود.

مؤسسه فناوری ماساچوست Massachusetts Institute of Technology

اگر بخواهیم دانشگاه های معروف حوزه هوافضا را تحت عنوان برترین دانشگاه های مهندسی هوافضا جستجو کنیم، حتما مانند بسیاری از رشته های دیگر مهندسی MIT جز اولین نتایج این جستجو است. شعار گردانندگان این دانشگاه بزرگ این است که در MIT، ما از فرهنگ یادگیری از طریق انجام دادن لذت می بریم. در 30 دانشکده در قالب پنج مدرسه و یک کالج، دانشجویان ما دقت تحلیلی را با کنجکاوی، تخیل و اشتیاق برای حل سخت‌ ترین مشکلات در خدمت به جامعه ترکیب می‌کنند.

جهت آشنایی با برترین دانشگاه های رشته مهندسی پزشکی مقاله " رتبه های اول و دوم و سوم از دانشگاه های برتر مهندسی پزشکی در ایران" را مطالعه کنید.

تنوع، برابری، و شمول سه اصلی است در دانشکده هوانوردی و فضانوردی مؤسسه فناوری ماساچوست مورد توجه قرار می گیرد. در همین راستا، دانشجویان و کارکنان بر تعهد خود برای محافظت و پرورش، قبل از هر چیز، سلامت ذهنی و جسمی هر یک از اعضای جامعه تأکید می‌کنند. یک ارزش اصلی ما تعهد به تنوع است که به معنای آگاهی و پذیرش ارزش و قدرت ناشی از درگیر شدن با غنای فرهنگ های متعدد از جمله نژاد، ناتوانی ها، جنسیت، ملیت، مذهب، گرایش جنسی و رنگ پوست است. پتانسیل و تأثیر کامل بورس تحصیلی، آموزش و یادگیری، ایجاد دانش، نوآوری و خدمات ما تنها در محیطی قابل تحقق است که افراد به خاطر انسانیتشان، بدون پیش داوری، مورد حمایت و ارزشمند واقع شوند. محیطی که در آن، مشارکت، همکاری و به اشتراک گذاری ارزش های اساسی هستند. همچنین دپارتمان هوانوردی و فضانوردی متعهد به پیشبرد گنجاندن اقلیت‌ها و زنان در جامعه اساتید، دانشجویان و کارکنان است.

جهت آشنایی با برترین  دانشگاه های رشته مهندسی عمران مقاله " برترین دانشگاه های مهندسی عمران در ایران" را مطالعه کنید. 

موسسه فناوری کالیفرنیا California Institute of Technology

موسسه فناوری کالیفرنیا که به اختصار Caltech هم نامیده می شود یک موسسه علمی و مهندسی مشهور جهانی است که برخی از باهوش‌ترین ذهن‌ها و خلاقانه ‌ترین ابزارهای جهان را برای رسیدگی به سؤالات علمی اساسی و چالش‌های مهم اجتماعی به کار می‌گیرد.

این مؤسسه JPL را برای ناسا مدیریت می کند و کاوشگرهایی را برای کشف سیارات منظومه شمسی ما و تعیین کمیت تغییرات در سیاره ما ارسال می کند. Caltech همچنین مالک و اداره کننده تأسیسات تحقیقاتی در مقیاس بزرگ مانند آزمایشگاه لرزه نگاری و شبکه جهانی رصدخانه های نجومی، از جمله رصدخانه های Palomar و W. M. Keck است. و LIGO را تأسیس و مدیریت می کند.

دانشگاه استنفورد Stanford University

دانشگاه استنفورد تقریباً 150 سال پیش بر اساس یک هدف اجتماعی تأسیس شد. ماموریت ما کمک به جهان از طریق آموزش دانشجویان برای زندگی، رهبری و مشارکت هدفمند، ارتقاء دانش بنیادی و پرورش خلاقیت و تسریع راه حل ها و تقویت تاثیر آنها است.

بخش هوانوردی و فضانوردی استنفورد طیف وسیعی از فناوری‌ها را برای توسعه سیستم ‌ها، طراحی و روش ‌های تجزیه و تحلیل به منظور پیشبرد شرکت هوافضای کشور ما و بهبود جامعه مورد توجه قرار می‌دهد.

•        برخی از حوزه های تحقیقاتی:
•        سیستم ها و کنترل های خودمختار
•        ایمنی سایبری برای حمل و نقل
•        سیستم های فضایی توزیع شده
•        طراحی هواپیما در آینده
•        علوم هواشناسی محاسباتی چند رشته ای
•        مواد چند منظوره و سازه های هوشمند

علاوه بر سه مرکز بالا که بعنوان برترین دانشگاه های مهندسی هوافضا به آن ها پرداخته شد، دانشگاه های معروف و قدرتمند دیگری در این حوزه فعالیت دارند که می توان به اسامی زیر اشاره کرد.

•        Georgia Institute of Technology
•        Purdue University
•        Embry–Riddle Aeronautical University
•        University of Michigan
•        Imperial College London
•        University of Cambridge

البته طبیعی است امکانات، دستاوردهاو خروجی های هر دانشگاه همواره در حال تغییر هستند و بنابراین در رتبه بندی های هر ساله ممکن است جایگاه این مراکز تغییر کند.

جهت آشنایی با برترین  دانشگاه های رشته  مهندسی مواد مقاله "3 دانشگاه برتر مهندسی مواد و متالورژی" را مطالعه کنید. 

در ایران از حدود 40 سال قبل، رشته مهندسی هوافضا در دانشگاه ها شکل گرفت و روز به روز توسعه یافت. در اینجا به برخی از قدیمی ترین و برترین دانشگاه های مهندسی هوافضا در ایران، اشاره می شود. بدیهی است هر یک از دانشگاه های زیر در گرایش هایی موفق تر بوده و افتخارات بیشتری کسب کرده اند. ترتیب ذکر آنها صرفا از دیدگاه قدمت پذیرش دانشجو در رشته مهندسی هوافضا است.

دانشگاه صنعتی شریف

گروه مهندسی هوافضا در دانشگاه صنعتی شریف برنامه های رسمی خود را در سال 1987 به عنوان گروه مهندسی هوافضا، بخشی از گروه مهندسی مکانیک آغاز کرد. در سال 1999 گروه هوافضا از گروه مهندسی مکانیک جدا شد و به عنوان یک دانشکده مستقل به فعالیت خود ادامه داد.

طبق فلسفه عمومی SUT، دانشکده ‌های مهندسی هوافضا یک گروه منتخب از معتبرترین دانشگاه ‌های جهان هستند که فضایی از تخصص و همکاری را ارائه می‌کنند که در سایر دانشگاه ‌ها بی‌نظیر است. دانشکده ما با مهندسین مکانیک، فیزیک کاربردی و مهندسی برق همکاری نزدیکی دارد. برنامه کارشناسی ما به گونه ای طراحی شده است که دانشجویان را با توانایی به کارگیری دانش علوم، ریاضیات و مهندسی، و توانایی کار موثر در مهندسی و زمینه های چند رشته ای مرتبط آماده کند، در حالی که در دوره های بالاتر، کار دوره آکادمیک را با تحقیقات هماهنگ می کند تا متخصصان و محققان را در زمینه های تخصصی در زمینه مهندسی هوافضا آماده کند. موضوعات تحقیقاتی بر نیازهای صنعتی متمرکز شده و به توسعه اقتصادی و اجتماعی کمک می کند.

برنامه‌های آموزشی و پژوهشی در این بخش تمام زمینه‌های اصلی رشته مهندسی هوافضا از جمله آیرودینامیک، دینامیک پرواز و کنترل، نیروی محرکه، ساختار و مهندسی فضا را پوشش می‌دهد.

از آزمایشگاه های فعال در دانشکده مهندسی هوافضا می توان به عناوین زیر اشاره کرد

• آزمایشگاه آیرودینامیک
• آزمایشگاه سازه های هوافضا
• آزمایشگاه آیرودینامیک کاربردی و انرژی باد
• آزمایشگاه سیستم های کنترل
• آزمایشگاه احتراق
• آزمایشگاه دینامیک پرواز
• آزمایشگاه محاسبات با کارایی بالا
• آزمایشگاه ترمودینامیک

جهت آشنایی با برترین  دانشگاه های رشته  مهندسی شیمی مقاله "دانشگاه های رشته مهندسی شیمی" را مطالعه کنید.

دانشگاه صنعتی امیرکبیر (پلی تکنیک تهران)

در لیست برترین دانشگاه های مهندسی هوافضا در ایران، قطعا دانشگاه پلی تکنیک یکی از چند نام اول است. دانشکده مهندسی هوافضای دانشگاه صنعتی امیرکبیر در سال ۱۳۶۶ به عنوان اولین دانشکده ی مستقل مهندسی هوافضا در ایران و در منطقه خاورمیانه تاسیس گردید و با پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی، فعالیت آموزشی خود را آغاز نمود. در سال ۱۳۷۲ دوره کارشناسی ارشد مهندسی هوافضا در گرایش آیرودینامیک ایجاد گردید. پس از گذشت دوسال، سه گرایش مکانیک پرواز و کنترل، پیشرانش و سازه های هوافضایی اضافه گردید. در دهمین سال فعالیت دانشکده اولین دوره دکترا مهندسی هوافضا در کشور راه اندازی شد.
 این دانشکده قصد دارد که تا سال ۱۴۱۴ به یکی از سه دانشکده برتر هوافضا در خاورمیانه در موارد زیر تبدیل شود:

•        مشارکت بین المللی در تولید علم درحوزه مهندسی هوافضا
•        مشارکت در پروژه های صنعتی
•        کیفیت آموزشی وتربیت دانشجو
•        تربیت نیروی انسانی مورد نیاز صنایع تخصصی
•        ماموریت پژوهش در مرز های دانش
• تربیت نیروی متخصص و رفع نیاز های تخصصی صنایع

دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی

گروه هوافضای دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به همت جناب آقای دکتر سیدمجتبی موسوی نائینیان در سال ۱۳۷۹ در دانشکده‌ی مهندسی مکانیک دانشگاه آغاز به کار نمود و پس از رشد سریع در سال ۱۳۸۵ به عنوان سومین دانشکده‌ی مهندسی هوافضای کشور بطور مستقل در محل سابق دانشکده‌ی مهندسی مکانیک تأسیس گردید.

نخستین گروه از دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد در چهار گرایش آیرودینامیک، جلوبرندگی، سازه‌های هوایی و دینامیک پرواز و کنترل در مهرماه سال ۱۳۷۹ در دانشکده مشغول به تحصیل شدند. پس از آن با توجه به نیازهای موجود در بخش مهندسی فضایی، در پی تدوین برنامه‌ی آموزشی جامع توسط اساتید دانشکده و تصویب آن از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، از سال ۱۳۸۱ گرایش مهندسی فضایی نیز برای اولین بار در کشور در دانشکده‌ی مهندسی هوافضا راه‌اندازی گردید. با برگزاری موفق دوره‌ی کارشناسی مشترک مهندسی هوافضا (با دانشگاه MATI روسیه/مسکو) از مهرماه سال ۱۳۸۳ و با توجه به توانمندی‌های دانشکده، مجوز پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی مهندسی هوافضا دوره‌ی روزانه از مهرماه سال ۱۳۸۵ و در مقطع دکتری مشترک مهندسی هوافضا (با دانشگاه MATI روسیه/مسکو) گرایش‌های جلوبرندگی و دینامیک پرواز و کنترل از مهرماه سال ۱۳۸۸ به دانشکده داده شد. همچنین دانشکده از مهرماه سال ۱۳۹۵ علاوه بر دو گرایش قبل در مقطع دکتری، در سه گرایش‌ سازه‌های هوافضایی، آیرودینامیک و مهندسی فضایی نیز پذیرش دانشجو داشته است و بالاخره باتوجه به مجوز دفتر گسترش آموزش عالی، دانشکده برای اولین بار از مهرماه سال ۱۳۹۶ اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد به صورت مشترک با دانشگاه RUDN روسیه در گرایش‌های مهندسی فضایی و جلوبرندگی نموده‌است. شاید به دلیل همین توسعه همکاری ها و افتخارات، بسیاری این دانشگاه را به عنوان برترین دانشگاه های مهندسی هوافضا در کشور در گرایش مهندسی فضایی می شناسند.

جهت آشنایی با برترین  دانشگاه های رشته  مهندسی صنایع مقاله " بهترین دانشگاه های رشته مهندسی صنایع در ایران و جهان" را مطالعه کنید.

مجتمع آزمایشگاهی و کارگاهی دانشکده‌ی مهندسی هوافضا در سال ۱۳۹۷ افتتاح گردید. این مجتمع دارای دو آزمایشگاه، سه کارگاه و یک مجموعه کارگاه مرکزی برای انجام کارهای آزمایشی و تحقیقاتی پنج گرایش رشته‌ی مهندسی هوافضا در دانشگاه است.

آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های موجود در مجتمع:

•        آزمایشگاه مقاومت مصالح
•        آزمایشگاه مکانیک سیالات
•        کارگاه ابزار دقیق و اندازه‌گیری در هواپیما
•        کارگاه موتور، بدنه و سیستم‌های هواپیما
•        کارگاه ورق‌کاری و جوش‌کاری در صنایع هوایی

علاوه بر سه دانشگاه بزرگ ذکر شده تحت عنوان برترین دانشگاه های مهندسی هوافضا در ایران، امروزه دانشگاه های زیادی در سراسر کشور، از ارومیه و مازندران تا شیراز و .... دانشکده ها یا گروه های آموزشی فعالی در این رشته دارند. امیدواریم با تلاش و پشتکار دانشجویان، اساتید و محققان ایرانی، در سال های آینده شاهد موفقیت های چشمگیری در مهندسی هوافضا هم در فضای آکادمیک و هم فضای صنعتی باشیم و همچنین عنوان دانشگاه های کشور را در لیست برترین مراکز دنیا ببینیم.

 نویسنده: ستاره دهقان کارشناس دپارتمان مهندسی هوافضا گروه آموزشی پارس پژوهان