یاسمین مقبلی، فضانورد زن ایرانی، کیست؟!

یاسمین مقبلی توسط ناسا برای پیوستن به کلاس کاندیدای فضانوردی 2017 انتخاب شد. او در آگوست 2017 برای انجام وظیفه اعلام آمادگی کرد. این بومی نیویورک مدرک لیسانس خود را در رشته " مهندسی هوافضا با فناوری اطلاعات" در موسسه فناوری ماساچوست دریافت کرد و سپس مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی هوافضا از دانشکده تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی گرفت. مقبلی، خلبان سوپر کبرا AH-1W و خلبان آزمایشی تفنگداران دریایی، بیش از 150 ماموریت رزمی و 2000 ساعت پرواز در بیش از 25 هواپیمای مختلف دارد. او همچنین فارغ التحصیل ممتاز مدرسه خلبانی آزمایشی نیروی دریایی ایالات متحده  Patuxent River است. مقبلی به عنوان فرمانده ماموریت SpaceX Crew-7 ناسا با فضاپیمای SpaceX Crew Dragon در 26 آگوست 2023 به ایستگاه فضایی بین المللی پرتاب شد و در 27 اوت 2023 با موفقیت مستقر شد.

در سده های قبل این تصور بین افراد رایج بود که در حوزه های فنی که امروزه به شاخه مهندسی شناخته می شوند، مردان موفق تر هستند و بهتر می توانند نقش ایفا کنند، اما در سده های اخیر شاهد حضور روز افزون زنان در زمینه های مختلف علوم فنی مهندسی هستیم. رشته مهندسی هوافضا نیز از این قاعده مستثنی نیست، زنان در سراسر جهان به طور معناداری به صنعت هوافضا، از تحقیقات پیشگامانه تا پروازهای شجاعانه، کمک کرده اند. در اینجا ابتدا به روند آموزش و فعالیت های خانم یاسمین مقبلی می پردازیم و سپس به بیان خلاصه ی نام و فعالیت چند نمونه از هزاران نفری که در تاریخ حضور زنان در هوافضا و هوانوردی نقش ویژه ای ایفا کرده اند، اشاره میکنیم.

یاسمین مقبلی Jasmin Moghbeli

اطلاعات شخصی:

یاسمین مقبلی در بادناوهیم آلمان به دنیا آمد اما شهر بالدوین نیویورک را زادگاه خود می داند. والدین او فرشته و کامی مقبلی در حال حاضر ساکن تگزاس هستند (آن ها در سال 1357 از ایران به آلمان مهاجرت کردند). او با سام والد از تگزاس ازدواج کرده است و هم اکنون آن ها پدر و مادر دختران دوقلو هستند.

تحصیلات:

یاسمین مقبلی فارغ التحصیل دبیرستان بالدوین در بالدوین، نیویورک است. مدرک لیسانس خود را در رشته مهندسی هوافضا با فناوری اطلاعات از موسسه فناوری ماساچوست در کمبریج ماساچوست گرفت. مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مهندسی هوافضا از دانشکده تحصیلات تکمیلی نیروی دریایی در مونتری، کالیفرنیا به دست آورد. فارغ التحصیل از مدرسه خلبانی آزمایشی نیروی دریایی ایالات متحده در مریلند نیز هست.

تجربیات خلبانی:

مقبلی در سال 2005 و پس از پایان دوره کارشناسی به عنوان ستوان دوم در تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا مأموریت یافت. او پس از تکمیل مدرسه اولیه پرواز (IFS) و مدرسه پایه (TBS) در کوانتیکو، ویرجینیا، برای آموزش پرواز به ایستگاه هوایی نیروی دریایی (NAS) پنساکولا، فلوریدا مراجعه کرد. یاسمین مقبلی در سال 2008 بال‌های طلایی خود را به‌عنوان یک هوانورد نیروی دریایی به دست آورد و برای آموزش در هلیکوپتر سوپر کبرا AH-1W به آموزش بالگردهای تهاجمی سبک دریایی اسکادران 303 (HMLA/T‑303) پیوست.

او حرفه پرواز عملیاتی خود را در سال 2008 با هلیکوپتر حمله سبک دریایی (HMLA‑367) در ایستگاه هوایی نیروی دریایی (MCAS)  در کالیفرنیا آغاز کرد. یاسمین مقبلی سپس با HMLA-367 برای حمایت از نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت (ISAF) و عملیات آزادی پایدار (OEF) در افغانستان از سال 2009 تا 2010 مستقر شد. پس از بازگشت از استقرار، او به کلاس بالگردهای متوسط دریایی 163 (HMM-163 Re-163) در کالیفرنیا ملحق شد و برای پشتیبانی از سیزدهمین واحد اعزامی دریایی (MEU) در سال 2011 مستقر شد. او متعاقباً به HMLA-367 منصوب شد و سومین استقرار خود را با HMM-262 (REIN) در حمایت از سی و یکمین MU در سال 2012 تکمیل کرد.

پس از بازگشت از آخرین اعزام، او برای انجام وظیفه در مدرسه خلبانی آزمایشی نیروی دریایی ایالات متحده در NAS Patuxent River، مریلند اعلام آمادگی کرد تا به کلاس 144 بپیوندد. یاسمین مقبلی تور آزمایشی توسعه خود را در سال 2014 پس از تکمیل برنامه درسی تبدیل به AH-1Z و UH-1Y در MCAS Camp Pendleton با اسکادران آزمایش و ارزیابی هوایی 31(VX‑31)  آغاز کرد. مقبلی زمانی که در VX-31 بود، تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد از دانشکده فوق لیسانس نیروی دریایی ادامه داد و به طور همزمان مشغول انجام انواع تست های پروازی شامل سیستم های تسلیحاتی، سیستم هشدار نزدیکی زمینی، ارتقاء نرم افزار و..... بود. در سال 2015، مقبلی به MCAS یوما، آریزونا برای پیوستن به اسکادران تست و ارزیابی عملیاتی دریایی 22 (VMX‑22) معرفی شد.

مقبلی در زمان انتخاب خود در ژوئن 2017 مشغول آزمایش هلیکوپترهای H-1 بود و به عنوان افسر تضمین کیفیت و اویونیک VMX-1  مشغول به کار بود. او بیش از 150 ماموریت جنگی و 2000 ساعت پرواز را در بیش از 25 هواپیمای مختلف جمع آوری کرده است.

تجربه ناسا:

یاسمین مقبلی در آگوست 2017 وارد خدمت شد و دو سال دوره آموزشی را به عنوان کاندیدای فضانوردی گذراند. به او وظایف فنی در دفتر اکتشاف محول شد، جایی که تمرکز اصلی او بر توسعه سیستم فرود انسانی بود. مقبلی به عنوان فرمانده مأموریت SpaceXCrew-7  ناسا NASAبا فضاپیمای SpaceX Crew Dragon در 26 آگوست 2023 به ایستگاه فضایی بین المللی پرتاب شد و در 27 اوت 2023 با موفقیت پهلو گرفت.

جوایز/ افتخارات:

یاسمین مقبلی افتخارات زیادی از جمله چهار مدال هوایی، یک مدال خدمات شایستگی، دو مدال تقدیر نیروی دریایی و تفنگداران دریایی، سه مدال دستاورد نیروی دریایی و تفنگداران دریایی و لوح تقدیر واحدهای مختلف کسب کرده است و همچنین به عنوان فارغ التحصیل افتخاری کلاس 144، جایزه مدرسه خلبانی آزمایشی نیروی دریایی ایالات متحده در مرحله دوم رشد برجسته و جایزه دانش آموز برجسته فرمانده ویلی مک کول را دریافت کرد.

معرفی چند زن تاثیر گذار

جین باتن Jean Batten 

جین باتن باعث شعف زیادی در نیوزلند (کشور خودش) و همچنین استرالیا و انگستان شد زیرا اولین زنی بود که پرواز رفت و برگشت از انگلیس به استرالیا در سال 1934 انجام داد. او موفقیتش را با پروازهای رکورد شکن بسیاری مانند پرواز سولو (به تنهایی) بر فراز اقیانوس اطلس ادامه داد.

هلن دوتری Helene Dutrieu

هلن دوتری به شاهین دختر  هوانوردی معروف بود زیرا او شجاع ترین خلبان زن در زمان خود بود. هلن اولین زن بلژیکی بود که به گواهی خلبانی رسید (در سال 1910). در 1911 او از 14 رقیب مرد پیشی گرفت تا برنده کاپ پادشاهی در فلوارنس ایتالیا شود.

ولنتینا ترشکوا Valentina Tereshkova

ولنتینا ترشکوا اولین زنی بود در ژوئن 1963 به فضا رفت. ورود ولنتینا به حوزه هوافضا زمانی شروع شد که او به باشگاه چتربازان پیوست و در سپتامبر 1961، نامه ای به مرکز فضایی شوروی برای تیم فضانوردان داوطلب نوشت و اتفاقا کارکنان فضایی شوروی، چتربازان زن را برای این برنامه در نظر داشتند.

ریموند د لاروش  Raymonde de Laroche

ریموند د لاروش، اولین زنی بود که توانست گواهینامه خلبانی دریافت کند (در سال 1910). او که یک مهندس آموزش دیده نیز بود، ه در سال 1919 به عنوان کمک خلبان یک هواپیمای جدید به فرودگاه Le Crotoy معرفی شد به امید اینکه اولین زن خلبان آزمایشی شود. اما متاسفانه هواپیما در فاز لندینگ (فرود) دچار سانحه شد و خلبان اصلی به همراه لاروش، هر دو کشته شدند.

پاتریشیا کاوئینگ Patricia Cowings 

پاتریشیا کاوئینگ یک محقق روانشناسی در بخش زیست پزشکی مرکز تحقیقات ناسا ( NASA )، مشکلات روانی – فیزیولوژیکی و زیست شناسی که فضانوردان در فضا تجربه می کنند را با عنوان (بیماری های فضا) مورد بررسی قرار داد. در اوایل دهه 1980، او یک برنامه شامل 12 جلسه ی نیم ساعته، با هدف تدریس موضوعات برای کنترل عملیات های خودکار بدن، مانند ضربان قلب، از طریق بارخورد زیستی ، طراحی کرد.

جمع بندی

در نهایت بدیهی است، حضور و فعالیت زنان در همه حوزه ها به موفقیت و پیشرفت آن حوزه کمک های بسیاری کرده است. در شاخه مهندسی هوافضا نیز، در بخش های مختلف از زمان تحقیقات پیش از پروژه ها، مراحل طراحی و برنامه ریزی، شبیه سازی ها و تحلیل های نرم افزاری، تست های آزمایشگاهی، بخش های عملی و ساخت، تا مراحل بعدتر مثل خلبانی، یا حضور در فضا به عنوان فضانورد، زنان در ارتقای این رشته نقش مهمی داشته اند، نام های اشاره شده در اینجا مانند یاسمین مقبلی تنها اشارات کوچکی از خدمات وسیع زنان به این صنعت است.

نویسنده: ستاره دهقان، کارشناس دپارتمان مهندسی هوافضا گروه آموزشی پارس پژوهان